Turk Hij Den Biyol Derg. 2015; 72(3): 241-254 | DOI: 10.5505/TurkHijyen.2015.54872

Knowledge and behavior of agricultural workers about the plant protection products

Ersin Uskun
Department Of Public Health, Faculty Of Medicine, Suleyman Demirel University; Isparta, Turkey

When the plant protection products are not used
properly, they may have adverse effects on public
health and environment. In this study, the knowledge
and behavior of agricultural workers about the plant
protection products in the light of findings that have
been reported in the studies performed in Turkey and
the world were reviewed. Since there was no standard
form used in these studies, assessments were seen to
be made through different titles or questions. In most
of the studies from whom did the agricultural workers
receive knowledge or recommendation for making
decision about use of the plant protection products,
timing, pesticide selection and dosage definition;
whether the product is used at proper dose; or not
whether they were concerned about residue of
pesticides on the products and what did they do about
this concern; in which circumstances were they storing
the products, whether they read and implement the
instruction on the products; whether they were using
personal protective equipment (mask, glove, special
wear) during the spraying, whether they experienced
health problems during or after the agricultural
spraying and, if yes what kind of complaints they had
and how were they disposing the used empty products
packages. According to the results of these studies;
majority of the agricultural workers (30-80%) decide the timing of product application by themselves; defined the pesticide and dosage themselves (45%);
they did not comply to the recommended dosage and
they used high doses of pesticides (18-30%). Some
of them ignored the issue of residuel pesticides on
the products and neglect this during the application
(9-32%) and; mostly (4-68%) did not comply to the
waiting period following the application. Agricultural
workers did not sufficiently follow the protection and
hygiene rules (washing hands after application: 60-
100% and taking a shower after application: 33-91%)
regarding plant protection products. Rate of personal
protection equipment usage was low. Symptoms of
acute exposure was commonly (20-70%) seen during
or after product usage. Empty product packages were
not properly disposed, randomly left to environment
(3-80%) and sometimes used again (2-11%). It was
also of concern that some of them (85-90%) did not
take into account environment and surrounding
animals. Further training, programs and supervisions
are needed in order to workers in the agriculture
field correct knowledge, attitudes and behavior
development regarding the use of pesticides.

Keywords: Agriculture, employees, employee health, plant protection products, pesticides, knowledge, attitude, behaviour

---

Tarım çalışanlarının bitki koruma ürünleri konusunda bilgi ve davranışları

Ersin Uskun
Süleyman Demirel Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Isparta

Bitki koruma ürünleri doğru kullanılmadıklarında
halk sağlığı ve çevre üzerine olumsuz etkilere neden
olabilirler. Bu çalışmada tarım çalışanlarının bitki
koruma ürünleriyle ilgili bilgi ve davranışları dünyadaki
ve Türkiye’deki çalışmalarda bildirilen bulguların
ışığında derlenmiştir. Yapılan çalışmalarda standart
bir form kullanılmadığından değerlendirmelerin farklı
başlıklarla ya da sorularla yapıldığı görülmektedir.
Bu çalışmaların birçoğunda tarım çalışanlarının bitki
koruma ürünlerini kullanma, zamanlama, ilaç seçimi
ve doz belirlemede karar verirken kimden bilgi
ya da öneri aldıkları, ürünü uygun dozda kullanıp
kullanmadıkları, tarım ürünlerinde bitki koruma
ürünü ile ilgili kalıntı kaygısı yaşayıp yaşamadıkları
ve bu kaygı için neler yaptıkları, ürünleri hangi
koşullarda sakladıkları, ürün üzerindeki kullanım
talimatlarını okuma ve uygulama durumları,
uygulama sırasında kişisel koruyucu donanım (maske,
eldiven, özel giysi) kullanıp kullanmadıkları, ilaçlama
sırasında ya da sonrasında sağlık sorunu yaşayıp
yaşamadıkları ve yaşıyorlarsa ne tür şikayetlerinin
olduğu, kullanılmış boş ürün ambalajlarını nasıl
bertaraf ettikleri sorgulanmıştır. Bu araştırmalardan
elde edilen sonuçlara göre; tarım çalışanlarının büyük
çoğunluğu ürün uygulama zamanına kendisi karar
vermekte (%30-80), kullanacağı ürünü ve dozunu kendisi belirlemekte (%45), ürünün önerilen dozuna uymamakta ve yüksek dozda ürün uygulamaktadırlar
(%18-30). Bir kısmı tarım ürünleri üzerindeki kalıntı
sorununu önemsememekte ve uygulama yaparken bu
durumu dikkate almamakta (%9-32), ürünün uygulama
sonrası bekleme sürelerine uymamaktadırlar (%4-
68). Tarım çalışanları bitki koruma ürünleri ile
ilgili korunma ve hijyen kurallarına yeterince
uymamaktadır (uygulama sonrası el yıkama %60-100,
tüm vücut temizliği yapma %33-91). Kişisel koruyucu
donanım kullanımı (%31-93) düşüktür. Ürünlerin
kullanımı sırasında veya sonrasında, akut etkilenim
belirtileri yaygın (%20-70) olarak görülmektedir.
Boş ürün ambalajları uygun şekilde bertaraf
edilmemekte, çevreye rasgele bırakılmakta (%3-80),
bazen de yeniden kullanılmaktadır (%2-11). Uygulama
sırasında bir kısım tarım çalışanlarının çevreyi ve
çevredeki evcil hayvanları dikkate almaması (%85-90)
da endişe vericidir. Tarım alanında çalışan bireylerin
bitki koruma ürünlerinin kullanımıyla ilgili doğru
bilgi, tutum ve davranış geliştirmelerini sağlamak
amacıyla, daha çok eğitime, davranış değişikliği
sağlayacak programlara ve denetime gereksinim
vardır.

Anahtar Kelimeler: Tarım, çalışanlar, çalışan sağlığı, bitki koruma ürünleri, pestisit, bilgi, tutum, davranış

---