ISSN: 0377-9777 / e-ISSN: 1308-2523
Current situation of Crimean Congo hemorrhagic fever (CCHF) in Anatolia and Balkan Peninsula [Turk Hij Den Biyol Derg]
Turk Hij Den Biyol Derg. 2011; 68(3): 139-151 | DOI: 10.5505/TurkHijyen.2011.60352

Current situation of Crimean Congo hemorrhagic fever (CCHF) in Anatolia and Balkan Peninsula

Yavuz Uyar1, Iva Christova2, Anna Papa3
1Arboviruses And Viral Hemorrhagic Fevers Lab, Virology Reference And Research Laboratory, Refik Saydam National Public Health Agency (rsnpha), Sihhiye, 06100, Ankara, Turkey.
22national Reference Vector-borne İnfections And Leptospirosis Laboratory, National Center Of Infectious And Parasitic Diseases, Blvd. Yanko Sakazov 26, Sofia 1504, Bulgaria.
3National Reference Laboratory For Arboviruses And Hemorrhagic Fever Viruses, A' Department Of Microbiology, Medical School, Aristotle University Of Thessaloniki, 54124, Thessaloniki, Greece.

.
Crimean-Congo hemorrhagic fever (CCHF) is a viral disease transmitted to humans mainly by bite of Ixodid ticks, mainly those of the Hyalomma genus. CCHFV belongs
to the genus Nairovirus in the family Bunyaviridae. CCHF virus is a segmented, single stranded, negative sense and RNA viruses. The onset of the disease is very sudden, with symptoms such as fever, rigors, intense headache, chills, and backache or leg pains, myalgia, nausea, and vomiting. CCHF originally identified in the former Soviet Union and the Congo, has rapidly spread across large sections of Europe, Asia, and Africa, and has been reported in more than 30 countries.
The climatic changes may affect the life cycle of ticks and the routes of migratory birds, leading to tick abundance and virus distribution in CCHF-free areas. Extended use of land for agriculture and farming and changes in hunting activities play also a role in CCHF incidence, while livestock trade and movement may influence host-tick-virus dynamics resulting in transfer of CCHFV-infected ticks in non-endemic areas.
Recent years, the epidemiology of CCHF is changing in Balkans and Turkey. Balkan Peninsula is a known endemic CCHF area, and sporadic cases and even outbreaks are being reported every year. The annual number of human CCHF cases is increasing in Balkans and Turkey. While Bulgaria, Kosovo and Albania were known endemic regions in Balkans, the disease emerged only recently in Turkey (in 2002, and since then, many cases every year) and in Greece (in 2008, one fatal case).
Seven main clades are distinguishable in the phylogenetic tree based on S segment sequences of CCHFV. Up to now all strains from Balkans belong into the Europe 1 clade, while in Greece, and, recently in Turkey, AP92 and AP92-like strains are also present. A detailed study on Turkish strains showed that they are grouped into two main clusters, each one further divided into two subclusters.
In this article, we were aimed to review of the current status of CCHF disease in the Balkans and Anatolia peninsula.

Keywords: CCHF virus, Balkans, Anatolia, Turkey

Anadolu ve Balkan Yarımadası’nda Kırım Kongo kanamalı ateşi (KKKA)’nin güncel durumu

Yavuz Uyar1, Iva Christova2, Anna Papa3
1Arbovirus Ve Kanamalı Ateş Etkenleri Lab., Virology Referans Ve Araştrıma Lab., Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi, Sihhiye, 06100, Ankara, Turkey.
2N2national Reference Vector-borne İnfections And Leptospirosis Laboratory, National Center Of Infectious And Parasitic Diseases, Blvd. Yanko Sakazov 26, Sofia 1504, Bulgaria.
3National Reference Laboratory For Arboviruses And Hemorrhagic Fever Viruses, A' Department Of Microbiology, Medical School, Aristotle University Of Thessaloniki, 54124, Thessaloniki, Greece.

.
Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA), özellikle Ixodid cinsi kene ısırığı (esas olarak Hyalomma cinsi) tarafından insanlara bulaşan viral bir hastalıktır. CCHFV, Bunyaviridae ailesinden Nairovirus cinsine aittir. KKKA virüsü segmentli, tek iplikli, negatif polariteli bir RNA virüsüdür. Hastalığın başlangıcında ani ateş, titreme, şiddetli baş ağrısı, sırt ağrısı ya da bacak ağrıları, kas ağrısı, mide bulantısı ve kusma gibi belirtiler olabilir. KKKA, ilk olarak eski Sovyetler Birliği ve Kongo’da tespit edilmiş olup, hızlıca Avrupa, Asya ve Afrika’nın büyük bölümüne yayılmıştır ve 30’dan fazla ülkede bildirimi yapılmıştır.
İklim değişiklikleri; kenelerin yaşam döngüsünü ve göçmen kuşların göç yollarını etkileyebilir, KKKA’nden yoksun bölgelere virüs yayılımında ve kene sayısının artmasında rol alabilir. Tarım ve çiftçilik için arazi kullanımının genişletilmesi ve avcılık faaliyetlerindeki değişiklikler de KKKA insidansında rol oynayabilir. Hayvan ticareti ve nakli KKKA virüsü ile enfekte kenelerin endemik olmayan bölgelere transferine neden olarak konak-kene-virüs dinamiklerini etkileyebilir.
Son yıllarda, Balkanlar’da ve Türkiye’de KKKA epidemiyolojisi değişmektedir. Balkanlar endemik KKKA bölgesi olarak bilinir ve heryıl sporadik vakalar, hatta salgınlar bildirilir. Balkanlar ve Türkiye’de yıllık olarak tespit edilen insan KKKA vakalarının sayısı artmaktadır. Hastalık, Balkanlarda; Bulgaristan, Kosova ve Arnavutluk bölgelerinde endemik olarak bilinirken, sadece son zamanlarda Türkiye’de (2002 yılında ve o zamandan beri, her yıl birçok vaka) ve Yunanistan’da (2008, ölümcül bir durumda) ortaya çıkmıştır.
KKKA virüsünün S segment tabanlı sekansında filogenetik ağaçta ayırt edilebilir yedi ana “clade” vardır. Şu ana kadar, Balkanlardaki suşların tamamı “Europe 1 clade” içinde yer almış, ancak Yunanistan ve son yıllarda Türkiye’den AP92 ve AP92-benzeri suşlar da bildirilmiştir. Türk suşlarda yapılan kapsamlı bir çalışma suşların iki ana “cluster” altında toplandığını ve bunlardan birinin iki alt “cluster”a bölündüğünü göstermiştir.
Bu derlemede, KKKA hastalığının Balkanlar ve Anadolu’daki güncel durumunun gözden geçirilmesini amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler: KKKA virusu, Balkanlar, Anadolu, Türkiye

Yavuz Uyar, Iva Christova, Anna Papa. Current situation of Crimean Congo hemorrhagic fever (CCHF) in Anatolia and Balkan Peninsula. Turk Hij Den Biyol Derg. 2011; 68(3): 139-151

Corresponding Author: Yavuz Uyar, Türkiye
Manuscript Language: English
LookUs & Online Makale