Bir halk sağlığı problemi olan şaşılıkların mitokondriyal sitopatilerle birlikteliği

Şaşılık gözlerde kayma olarak bilinen sabit veya
aralıklı olarak göz hareketlerinde sapma ve azalmış
binoküler görme ile karakterize genellikle ambliyopi
ile sonuçlanan heterojen bir grup hastalıktan
oluşmaktadır. Şaşılığın değişik sınıflamaları mevcuttur.
Manifest şaşılıkları; konkomitant ve inkomitant olarak
ikiye ayırabiliriz. Konkomitant şaşılık; çocuklarda
sık görülen, kayan gözün her bakış pozisyonunda
fikse eden göze eşlik ettiği ve kayma açısının her
bakış pozisyonunda aynı olduğu bir şaşılık formudur.
İnkomitant şaşılık ise erişkinlerde sık görülen, kayma
açısının her bakış pozisyonunda farklı olduğu, bir veya
birden fazla göz kasının felcine bağlı olarak ortaya
çıkan (paralitik) bir şaşılık formudur. Konkomitant
şaşılığın genetiği karmaşık yapısından dolayı tam olarak
aydınlatılamamıştır. İnkomitant form toplumda daha
az görülmesine rağmen, genetiği konkomitant forma
göre daha fazla aydınlatılabilmiştir. Mitokondriyal
sitopatiler; anneden aktarılan mitokondriyal DNA’nın
(MtDNA) silinmesi veya mutasyonu sonucu oluşan ve
adenozin trifosfat (ATP) üretiminin bozulmasına yol
açan bir grup hastalıktan oluşmaktadır. Mitokondriyal
sitopatilerde oluşan mutasyonlar sonucunda öncelikle
kasların yoğun olduğu, oksidatif fosforilasyon
ihtiyacının fazla olduğu organlar önemli derecede
etkilenmektedir. Göz kapaklarından ekstraoküler
kaslara, retinaya kadar tüm görme sistemi yüksek
oksidatif fosforilasyona ihtiyaç duymaktadır. Bu yüzden göz ilk etkilenen organlardan birisidir.
Mitokondriyal sitopatilerde en sık gözlenen
bulgular ise şaşılık ve pitozistir. Mitokondriyal DNA
mutasyonları ve silinmeleri sonucu oluşan özel
şaşılık tipleri ise kronik progressif eksternal
oftalmopleji (KPEO) ve Kearns-Sayre Sendromu
(KSS)’dur. Şaşılıkta genetiğin rolünün aydınlatılması
hastalık patogenezinin daha iyi anlaşılmasına ve
daha etkin tedavi protokolleri geliştirilmesine
basamak olacaktır. Mevcut tedavi yöntemleri ile
tedavide yetersiz kaldığımız olguları daha sıkı
takip etmemizi ve farklı tedavi yöntemleri
geliştirmemizi sağlayacaktır. Bu derlemede;
klinikte çok kolay birbirine karışabilecek olan
inkomitant şaşılıkların bir bölümünü oluşturan
mitokondriyal sitopatilerle birlikte görülen
şaşılıkların klinik ve genetik özelliklerini ortaya
koymayı amaçladık.

The association of strabismus- a public health problem- with mitochondrial cythopathies

Strabismus which is known as misalignment of
eyes, is characterized with stable or intermittent
aberrance of eye movements along with reduced
binocular vision and it is composed of a heterogeneous
group of diseases which are generally concluded with
ambliyopia. There are variable classifications of
strabismus. We can separate manifest strabismus into
two, as concomitant and incomitant. Concomitant
strabismus which is often observed in children
is a form of strabismus, in which squinting eye
accompanies with fixed eye in every view position
and the angle of eye shearing is identical in every
view position. Whereas, incomitant strabismus is
frequently observed in adults, the angle of eye
shearing is different in every view position and it
is a paralytic form of strabismus which occurs due
to the paralysis of one or more of the eye muscles.
The genetics of the concomitant strabismus is not
precisely enlightened because of its complicated
structure. Although, incomitant form of strabismus is
observed in lesser extent in the general population;
its genetics are enlightened more compared to the
concomitant form of strabismus. Mitochondrial
cytopathies are composed of a group of diseases
that occur as the result of deletion or mutation of
maternally transmitted mitochondrial DNA (MtDNA)
and this group of disorders causes the disruption of
ATP (adenosine triphosphate) production. In the result
of mutations that have occurred in the mitochondrial
cytopathies; at the first place are organs which contain high proportion of muscle and have excessive
oxidative phosphorylation requirement, are affected
significantly. All visual system, from eyelids to
extraocular muscles and retina, needs excessive
oxidative phosphorylation. For this reason, the
eye is one of the organs that is affected primarily.
Most frequently observed findings in mitochondrial
cytopathies are strabismus and ptosis. Specific
strabismus types that are formed in the result of
mitochondrial DNA mutations and deletions are
Chronic Progressive External Ophthalmoplegia (CPEO)
and Kearns-Sayre Syndrome (KSS). The enlightening
of the role of genetics on strabismus is going to
be a step toward better understanding of disease
pathogenesis and for creating more effective
treatment protocols. Additionally, this will provide
us to develop distinct treatment methods; and to
follow-up cases more tightly, which are not treated
efficiently with existing treatment methods. In this
review, we purposed to compile the clinical and
genetic features of strabismus that is observed with
mitochondrial cytopathies, which constitute the one
part of incomitant strabismuses that can be very
easily intermingled with each other.