Turk Hij Den Biyol Derg. 2016; 73(4): 311-322 | DOI: 10.5505/TurkHijyen.2016.55823

Zararlılarla mücadele adı altında semt pazarlarında satılan biyosidal ürünlerin aktif içeriğinin incelenmesi

Emine Can-güven¹, Ahmet Çil¹, Banu Oğuz¹, Deniz Tezcan¹, Kadir Gedik¹, Perihan Binnur Kurt-karakuş^2
1Akdeniz Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Antalya
²Bursa Teknik Üniversitesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Bursa

GİRİŞ ve AMAÇ: Bu çalışmada, turizm ve tarıma dayalı bir ekonomiye sahip Antalya ilinde yapılan toksikoloji çalışmalarından çıkan yasaklı pestisitlerin güncel kullanımına yönelik bulgulardan hareketle, yoğun biyosidal ürün pazarına sahip Antalya ili genelindeki semt pazarları ve tezgâh altı diye tabir edilen yerlerde satılan biyosidal ürünlerin yapısı ve yapısındaki etken maddelerin nitel olarak belirlenmesi amaçlanmıştır.
YÖNTEM ve GEREÇLER: Antalya ili genelindeki semt pazarları ve tezgâh altı diye tabir edilen satıcılardan DDT, böcek öldürücü, karınca öldürücü adı altında satılan toplam 19 adet numune toplanmıştır. Ürünlerin içeriğinin belirlenmesi amacıyla her birinden 100 mg tartılarak 10 ml metanol içerisinde çözüldükten sonra izooktan ile seyreltilerek Shimadzu marka QP2010 Ultra model Gaz Kromatografisi-Kütle Spektrometresi cihazında analizi yapılmıştır. Tarama modunda elde edilen kromatogramlar kapsamlı bir pestisit kütüphanesi olan Wiley/NIST içeriği ile eşleştirilmiştir.
BULGULAR: Nitel değerlendirme sonucunda örneklerde etken maddesi klorpirifos olan dursban maddesinin yanı sıra diklorvos, aldicarb ve sipermetrin bulunduğu görülmüştür. Bu etken maddelere ek olarak, örneklerde değişik oranlarda sebasik asit, merkaptan, propiyonik asit vb. gibi yardımcı maddeler (dolgu maddeleri) tespit edilmiştir. En fazla tespit edilen etken madde, numunelerin %31,6'sında görülen klorpirifos iken, en fazla tespit edilen yardımcı madde ise sebasik asittir (%47,4).
TARTIŞMA ve SONUÇ: Analizler sonucunda örneklerin bazılarında Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yasaklanmış (aldicarb, diklorvos ve sipermetrin), yasaklı olmayıp reçeteli satılması gereken (klorpirifos) etken maddelere sahip ürünlerin veya zararlı canlılara tesir edecek herhangi bir etken madde içermeyen ürünlerin kontrol ve denetimden uzak bir şekilde ticari faaliyetlerde kullanıldığı görülmüştür. Bu tür ürünlerin yeterli bilgi birikimi olmayan kişiler tarafından bilinçsiz bir şekilde uygulanmasının gerek kullanıcı ve gerekse de çevre sağlığı açısından ciddi risk oluşturabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Bitki koruma ürünleri, Halk sağlığı, Gaz kromatografi-kütle spektrometresi, Pestisit formülasyonu, DDT, klorpirifos, diklorvos, aldicarb, sipermetrin

---

Investigation of the active composition of biocidal products traded in local street bazaars for pest control

Emine Can-güven¹, Ahmet Çil¹, Banu Oğuz¹, Deniz Tezcan¹, Kadir Gedik¹, Perihan Binnur Kurt-karakuş^2
1Department of Environmental Engineering, Akdeniz University, Antalya, Turkey
²Department of Environmental Engineering, Bursa Technical University, Bursa, Turkey

INTRODUCTION: In this study, the qualitative determination of contents and active ingredients of pest control products traded in local street bazaars and/or by nonregistered traders in Antalya with reference to the results of toxicological studies conducted in the city in which the economy is mainly based on tourism and agriculture having an intense biocidal product market is aimed.
METHODS: A total of 19 samples sold under the name of DDT, insecticide, termiticide were gathered from public markets and illegal suppliers in Antalya. To identify the ingredients of products, 100 mg of sample was dissolved in 10 ml of methanol and diluted with isooctane, then was subjected to instrumental analysis on a Shimadzu QP2010 Ultra Gas Chromatography-Mass Spectrometry. Chromatograms gathered from scan mode were linked to the content of Wiley/NIST library which has extensive pesticide database.
RESULTS: Qualitative results indicate that some of the samples contain dursban consisting of chlorpyrifos as an active ingredient besides dichlorvos, aldicarb and cypermethrin. In addition to these active ingredients, inactive ingredients (extender) such as sebacic acid, mercaptane, propionic acid, etc. were detected at varying ratios. Chlorpyrifos was the mostly detected active content available in 31.6% of the samples, and mostly detected extender matter was sebacic acid with a ratio of 47.4%.
DISCUSSION AND CONCLUSION: To conclude, samples containing active ingredients banned by Republic of Turkey Ministry of Food, Agriculture and Livestock (aldicarb, dichlorvos, cypermethrin), have to be sold by prescription (chlorpyrifos) or containing non-active ingredients acting mainly on the pests are released to public in an uncontrolled manner in local street bazaars or markets. Inattentive and insensible trading and usage of such chemicals with known health effects poses danger both for environment and human health.

Keywords: Plant protection products, Public health, Gas chromatography-mass spectrometry, Pesticide formulation, DDT, chlorpyrifos, dichlorvos, aldicarb, cypermethrin

---