Turk Hij Den Biyol Derg. Yayına Kabul Edilen Yazılar: THDBD-67909

Hastanelerin sıfır atık yönetim politikalarına kavramsal bir bakış

Öner Önder, Ömer Gider
Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Sağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı, Muğla

Son zamanlarda, dünya genelinde hastaneler sağlık hizmeti sunarken, sürdürülebilir çevresel uygulamalarını geliştirmek ve çevre üzerindeki olumsuz etkilerini minimize etmek için önemli adımlar atmaktadır. Türkiye’de bu kapsamda, 2019 yılında “Sıfır Atık Yönetmeliği” yayımlanarak, kademeli olarak tüm kurum ve kuruluşların 31 Aralık 2022 tarihine kadar, “Sıfır Atık Yönetim Sistemini” (SAYS) oluşturmaları, belgelendirmeleri ve uygulamaya geçmeleri gerektiği bildirilmiştir. 100 yatak ve üzeri sağlık kuruluşlarının, bu sürece geçişi tamamlamaları için verilen süre ise 31 Aralık 2020’dir. İsrafı önlemeye yönelik, tam bir sistem yaklaşımı olan “Sıfır Atık”, geri dönüşüm ve yeniden kullanım yoluyla, atıkların oluşumunu kontrol altına alır; atıkların azaltılması için, üretim ve/veya hizmet sistemlerinin yeniden yapılandırılmasına ve iyileştirilmesine odaklanır. Sıfır Atık Yönetmeliğinin yayımlandığı yıl ile birlikte, küresel düzeyde ilk Kovid-19 vakalarının görülmesi nedeniyle, sağlık kurum ve kuruluşları salgınla mücadelede önemli sorumluluklar üstlenmiştir. Bu nedenle, sağlık kuruluşlarının büyük çoğunluğu SAYS’a geçişlerini pandemi sürecinde tamamlamak zorunda kalmıştır.
Hastane yönetimi, hastane personeli başta olmak üzere, hasta ve yakınlarını da kapsayarak atığı önleme, azaltma ve geri dönüştürülmesine yardımcı olacak SAYS’ı uygulaması gereklidir. Bu sistemin devamlılığının sağlanması için SAYS politikalarının oluşturulması, uygulamaların sürekli yerinde kontrol edilerek “Düzeltici Önleyici Faaliyetlerin-DÖF” oluşturulması önemlidir.
SAYS’ın etkinliği, öncelikle atığın oluşumunun önlenmesi ile sağlanacaktır. Ayrıca atık oluşumunun azaltılması, geri dönüştürülmesi ve geri kazanım çabalarının başarısı da bu süreçte önemli rol oynayacaktır. Atığın, birim bazında cinsine ve miktarına göre anında sisteme işlenmesi, takip edilmesi, geçmiş yıllara ait veriler ile karşılaştırılması ve olağandışı atık hareketlerinin sorgulanması, SAYS politikalarının etkinliğini artıracaktır.
Bu çalışmanın amacı, sağlık kurumlarında, henüz uygulama aşamasında olan SAYS’ın, daha iyi anlaşılmasına katkı sağlayacak kavram ve modellerle birlikte, sağlık personelinin bu konudaki farkındalığını artırmak, sürdürülebilirliği sağlayarak sunulan sağlık hizmetin kalitesini geliştirmeye yönelik sağlık yöneticilerine öneriler sunmaktır.

Anahtar Kelimeler: Doğal kaynakların korunması, geri dönüşüm, sürdürülebilir gelişme, sağlık çevresel, tıbbi atık, atık yönetimi, hastane ekonomisi, çevre kirliliği,

---

A conceptual overview of the zero waste management policies of hospitals

Öner Önder, Ömer Gider
Muğla Sıtkı Koçman University, Instuitute Of Health Sciences, Department Of Health Management, Muğla

Recently, hospitals around the world have been taking important steps to improve their sustainable environmental practices and minimize their negative effects on the environment while providing health services. In this context, in Turkey, the "Zero Waste Regulation" was published in 2019 and it was reported that all institutions and organizations should gradually establish, document, and implement the "Zero Waste Management System" (ZWMS) until 31 December 2022. “Zero Waste”, which is a full system approach to prevent waste, takes the generation of waste under control through recycling and reuse; it focuses on restructuring and improving production and/or service systems to reduce waste. With the publication of the Zero Waste Regulation, health institutions and organizations took on important responsibilities in the fight against the epidemic, due to the first cases of Kovid-19 at the global level. For this reason, the majority of health institutions had to complete their transition to ZWMS during the pandemic period.
It is necessary for the hospital management to implement ZWMS, which will help prevent, reduce, and recycle waste by including the patient and their relatives, especially the hospital staff. In order to ensure the continuity of this system, it is important to establish ZWMS policies and to create “Corrective and Preventive Actions-CPA” by constantly checking the practices on site.
The effectiveness of ZWMS will be primarily ensured by preventing the generation of waste. In addition, the success of waste reduction, recycling, and recovery efforts will play an important role in this process. Processing and monitoring the waste instantly in the system according to its type and amount on a unit basis, comparing it with the data of previous years and questioning the unusual waste movements will increase the effectiveness of ZWMS policies.
The aim of this study is to increase the awareness of health personnel on this issue, together with the concepts and models that will contribute to a better understanding of ZWMS, which is still in the implementation phase, in health institutions, and to offer suggestions to health managers on how to improve the quality of health care provided by ensuring sustainability.

Keywords: Conservation of naturel resources, recycling, sustainable development, health environmental, medical waste, waste management, hospital economics, environmental pollutants.

---