Turk Hij Den Biyol Derg. 2018; 75(4): 409-420 | DOI: 10.5505/TurkHijyen.2018.37084

Bayburt il merkezinde Shigella sonnei gastroenterit salgını, Ekim 2014

Burcu Özüdoğru¹, Yavuz Kazık², Mecit Kızılaslan², Fehminaz Temel^3
1Halk Sağlığı Müdürlüğü, Samsun
²Halk Sağlığı Müdürlüğü, Bayburt
³Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Erken Uyarı-Cevap Ve Saha Epidemiyolojisi Daire Başkanlığı, Ankara

GİRİŞ ve AMAÇ: Bayburt Halk Sağlık Müdürlüğü 03-11 Ekim 2014 tarihleri arasında 23 kişinin hastaneye yatırıldığı, 794 kişinin etkilendiği gastroenterit vakalarında hızlı bir artış bildirmiştir. Bu inceleme kaynağının ve bulaş yolunun tespit edilmesi ve kontrol önlemlerinin alınması amacıyla yapılmıştır.
YÖNTEM ve GEREÇLER: Bu vaka-kontrol çalışmasında hastane kayıtları incelenmiştir. Şüpheli vakalar 3-11 Ekim tarihinde gastroenterit ilişkili ICD-10 kodu ile (K-52) tanı almış Bayburt ilinde yaşayan kişilerdir. Olası vakalar günde üçten fazla ishali olan şüpheli vakalardır. Maruziyetleri rastgele seçilmiş olası vakalar ve bunların komşusu olan kontroller arasında karşılaştırma yapılmıştır (247: 247). Düzenlenmiş tahmini rölatif risk (TRRadj) su tüketimi ve hijyen alışkanlıklarını içeren lojistik regresyon modeli kullanılarak elde edilmiştir. Etkeni tespit etmek için 32 su numunesi ve 10 gaita numunesi kültürü yapılmıştır. Su depoları ve mahalle çeşmeleri incelenmiştir.
BULGULAR: Atak hızı ‰13,0’tür (794/60980). En sık görülen semptomlar ishal (%100,0), karın ağrısı (%93,9), ateş (%81,0) ve bulantı’dır (%74,5). Sadece mahalle çeşme suyu içme referans alındığında ve hijyen alışkanlıkları kontrol edildiğinde sadece musluk suyu içme (73/247), vakalarda kontrollere göre 2,3 kattır (TRRadj 2,3,%95 GA 1,4-3,6). Üç gaita örneğinde S. sonnei tespit edilmiştir. Su deposundan alınan 6 su örneği Coliform (4-13 CFU / 100ml), Escherichia coli (E. coli) ( (1-2 CFU / 100ml), Enterococcus (2-5 CFU / 100 ml) açısından pozitif tespit edilmiştir. Tüm örneklerde serbest klor seviyesi 0 (sıfır) ppm tespit edilmiştir. Çevresel incelemeler su depolarının fiziksel şartlarının (klorlama cihazı bulunmaması, paslanmış boru mevcudiyeti gibi) uygunsuz olduğunu göstermiştir.
TARTIŞMA ve SONUÇ: Bu S. sonnei salgınının kontamine şebeke suyu kaynaklı olduğu düşünülmektedir. Su depolarının onarımı ve tüm depolarda klorlama cihazı bulundurulması önerilmiştir. Halk Sağlığı eylemi olarak hijyen uygulamaları ve kaynatılmış su tüketimi konusunda halk bilgilendirmiştir.

Anahtar Kelimeler: Shigella sonnei, Salgın, Vaka-Kontrol Çalışması, Halk Sağlığı, İçme-kullanma suyu, Gastroenterit

---

A Shigella sonnei gastroenteritis outbreak in Bayburt Province, Turkey, October 2014

Burcu Özüdoğru¹, Yavuz Kazık², Mecit Kızılaslan², Fehminaz Temel^3
1Provincial Health Directorate, Samsun
²Provincial Health Directorate, Bayburt
³Public Health Institution, Ministry of Health, Republic of Turkey Early Warning - Response and Field Epidemiology Department

INTRODUCTION: During 03-11 October 2014, Bayburt Provincial Health Directorate reported a sharp increase in gastroenteritis cases affecting 794 people, 23 hospitalized. We investigated to identify cause and mode of transmission and to implement control measures.
METHODS: In this case-control investigation; we reviewed hospital records. A suspected case was a Bayburt resident diagnosed with a gastroenteritis-related ICD-10 code (K52) during 3-11 October. A probable case was a suspected case with diarrhea (≥3/day). We compared exposures of randomly selected probable case-patients with neighborhood control-persons (247: 247). Odds ratios (ORadj) were obtained through logistic regression model including hygiene habits and water consumption. We used culture methods to identify pathogens in ten clinical specimens and 32 water samples. We examined water storage tanks and neighborhood fountains.
RESULTS: Attack rate was ‰13 (794/60980). Main symptoms were diarrhea (%100), abdominal pain (%93,9), fever (%81,0) and nausea (%74,5).When drinking only fountain-water was taken as reference, and after controlling for hygiene habits, drinking only tap water (73/247) was two times higher in case-patients (ORadj=2,3, 95%CI: 1,4-3,6) compared with the control-persons (55/247). S. sonnei was detected in three stool specimens. Six water samples taken from water storage tanks were tested positive for total Coliform (4-13 CFU/100ml), E. coli (1-2 CFU/100ml), Enterococcus (2-5 CFU/100 ml). Free chlorine levels were 0 (zero) ppm in all samples. Environmental investigation showed that water storage tanks were in a bad condition (none water chlorination device, rusted infrastructure). S.sonnei was identified in three of ten clinical specimens.
DISCUSSION AND CONCLUSION: This S. sonnei outbreak was likely due to drinking contaminated tap water. We recommended rehabilitation of the water storage tanks and providing chlorination devices for all tanks. As public health action, public were educated on hygiene practices and consumption of boiled water.

Keywords: Shigella sonnei, Outbreak, Case Control Studies, Public Health, Water İnteded for Human Consumption, Gastroenteritis

---