Eflux sistemleri, bakteriler için iç ortamlarını korumada ve hayatta kalmalarını sağlamada çok önemli olan taşıma proteinleridir. Eflux pompaları, bakterilerden çevreye endojen ve eksojen birçok zararlı substratı atar. Bu sistemler, enfeksiyon hastalığında önemli etkileri olan ilaç direnci mekanizmalarındaki rolleri nedeniyle büyük ilgi görmüştür. Bu derlemede, eflux pompalarının bakterilerdeki temel özelliklerinin, pompaların yapısını ve antibiyotik direncini ortadan kaldıran eflux pompası inhibitörlerine bir bakış açısı sunması amaçlanmıştır. Eflux pompası, biyofilm enfeksiyonu ile güçlü bir şekilde ilişkilidir ve quorum sensing (çevreyi algılama sistemi) moleküllerini iletmek için gereklidir. Eflux sistemlerinin yapısını ve işlevini anlamak, bulaşıcı hastalıklar için yeni terapötiklerin geliştirilmesi ve bakterilerde ilaç direnciyle mücadele konusunda değerli bilgiler sağlayabilir. Yakın zamanda hızla artan çoklu ilaca dirençli bakterilere karşı etkili mevcut antibiyotiklerin yeterli olmayacağı ve bu etkenlerle enfekte hastalara etkili bir tedavi sunulamayabileceği konusu Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) gibi uluslararası otoritelerin de gündeminde bulunmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü beklenmekte olan bu felaketi önlemek adına bir taraftan yeni antibiyotiklerin keşfi konusunda diğer taraftan eldeki antibiyotiklerin etkinliğini arttırmak konusunda çok disiplinli olarak çalışmalar yürütmektedir. Bu bağlamda eflux pompa inhibitörleri mevcut antimikrobiyallerin etkinliğini arttırarak çoklu ilaca dirençli bakterilerin tedavisinde yeni yaklaşımlar sunmaktadır. Günümüze kadar tanımlanmış çok sayıda eflux pompa inhibitor adayı toksisite problemleri nedeniyle henüz klinik kullanıma giremese de yeni eflux pompa inhibitörü ajanlarının keşfi veya bakteriyofajların eflux pompa inhibitörü ajanı olarak kullanımı gibi yaklaşımlar gelecekte belki de seçici toksik etkinin sağlanması yoluyla engel teşkil eden toksisite probleminin aşılmasını sağlayabilecektir. Bu derleme çoklu ilaca dirençli bakterileri enfeksiyonlarının tedavisine bir çözüm sunabilmek adına eflux pompa inhibitörlerinde güncel yaklaşımlara bir bakış sunulmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Eflux pompası aracılı direnç, eflux pompa inhibitörleri, antibiyotik direnci, biyofilmEfflux systems are transport proteins that are crucial for bacteria in maintaining their internal environment and ensuring survival. Efflux pumps extrude a lots of harmful substrate that endogenous and exogenous from bacteria to the environment. These systems have gained considerable attention due to their role in drug resistance mechanisms, which has significant implications of infection disease. This review provides the main characteristics of efflux pumps in bacteria, including the structure of pumps and provides also a perspective to efflux pump inhibitors that nacavt antibiotic resistance. Efflux pump strongly related to biofilm infection and necessary to deliver quorum sensing signal molecules. Understanding the structure and function of efflux systems may provide valuable insights into the development of novel therapeutics for infectious diseases and combating drug resistance in bacteria. The rise of multidrug-resistant bacteria poses a serious threat to global public health. International authorities, such as the World Health Organization (WHO), recognize the urgent need for effective treatments against these resistant strains. With the potential exhaustion of current antibiotics, the WHO is leading multidisciplinary efforts to discover new antibiotics and increase the efficacy of existing ones. Efflux pump inhibitors have emerged as a promising approach to combat resistant bacteria by enhancing the effectiveness of existing antibiotics. While toxicity issues have hindered the clinical use of many efflux pump inhibitors, new strategies such as the discovery of novel agents or the use of bacteriophages show potential to overcome these obstacles. The main is to provide an overview of current approaches in efflux pump inhibitors to provide a solution to the treatment of multidrug resistant bacterial infections.
Keywords: Efflux-mediated resistance, efflux pump inhibitors, antibiotic resistance, biofilm