Halk Sağlığı Laboratuvarlarının Mikrobiyoloji Alanındaki Kalite Gelişmelerinin Dış Kalite Çalışmaları ve Akreditasyon Açısından Değerlendirilmesi

GİRİŞ ve AMAÇ: Halk Sağlığı Laboratuvarı, toplum sağlığının korunması ve iyileştirilmesi kapsamında birey ve toplum sağlığını etkileyen ve/veya etkileyebilecek etmenleri inceleyen ve görev alanıyla ilgili klinik ve klinik dışı laboratuvar hizmetleri sunan laboratuvardır. TS EN ISO/IEC 17025 standardının gerekliliklerini sağlayarak akredite olmak isteyen laboratuvarlar için kalite kontrol çalışmaları son derece önemlidir. Böylelikle laboratuvarlar, kalite gerekliliklerini yerine getirerek doğru sonuç üretip kaliteli hizmet sunduklarını ispat etmiş olurlar. Bu çalışmanın amacı; 2012-2021 yılları arasında Halk Sağlığı Laboratuvarlarında yürütülen kalite ve akreditasyon süreçleri ile katılım sağlanan Dış Kalite Değerlendirme programlarının, mikrobiyolojik analiz alanındaki kalite üzerine yaptıkları etkilerini araştırmaktır.
YÖNTEM ve GEREÇLER: Laboratuvarlarda yürütülen tüm kalite çalışmaları grafiksel ve ortalama değerler olarak irdelendi. Uygulanan Dış Kalite Değerlendirme çevrim sonuçlarının Z değeri hesaplanması işlemi için ISO 13528: 2005 Robust Analiz Yöntemi kullanıldı. Her bir laboratuvarın performansı ISO 13528 standardı ve IUPAC Protokolü ile uyumlu olarak Z değeri cinsinden ifade edildi.
BULGULAR: 2012-2021 yılları arasında kalite çalışmaları ile Dış Kalite Değerlendirme çevrimlerinden elde edilen veriler değerlendirilmiş, kalite ve akreditasyon üzerine pozitif etkileri belirlenmiştir. 2015-2018 yılları arasında kurumsal olarak uygulanan Dış Kalite Değerlendirme çevrimleri incelendiğinde, programlara katılan tüm laboratuvarların “Koliform bakteri”, “Escherichia coli” ve “Intestinal enterokok” parametrelerinde %90-100 başarılı, “Clostridium perfringens” ve “Pseudomonas aeruginosa” parametrelerinde ise %80-90 oranında başarılı oldukları görülmüştür. Kalite çalışmaları sonrasında TS EN ISO/IEC 17025 standardına göre akredite olan Halk Sağlığı Laboratuvarları, Dış Kalite Değerlendirme programlarında da başarılı Z değerleri elde etmişlerdir. Bu çalışmalar sayesinde, laboratuvarlarda yıllar içinde akredite parametre sayısı ve çalışılan numune sayısında belirli düzeyde artış sağlandığı görülmüştür.
TARTIŞMA ve SONUÇ: Halk Sağlığı Laboratuvarları, kalite altyapıları geliştirilip kalite güvence sistemleri kurularak iç ve dış denetim mekanizmaları ile doğru sonuç üreten laboratuvarlar haline gelmişlerdir. Sonuçta Dış Kalite Değerlendirme programlarından başarılı sonuçlar alan ve kendini ispatlayan 19 adet L1 hizmet tipi laboratuvarın ilgili standartlar doğrultusunda akredite olduğu görülmektedir.

Evaluation of Quality Improvements in the Field of Microbiology of Public Health Laboratories in terms of External Quality Studies and Accreditation

INTRODUCTION: Public Health Laboratory is the laboratory that examines the factors that affect and/or may affect individual and public health within the scope of protection and improvement of public health, provides clinical and non-clinical laboratory services related to their field of duty. Quality control studies are extremely important for the laboratories wishing to be accredited by meeting the requirements of the TS EN ISO/IEC 17025 standard. In this way, laboratories prove that they produce correct results and provide quality service by fulfilling quality requirements. The aim of this study is to investigate the effects of the quality and accreditation processes carried out in Public Health Laboratories between 2012-2021 and External Quality Assessment programs attended, on quality in the field of microbiological analysis.
METHODS: All quality studies carried out in laboratories were analyzed as graphical and average values. ISO 13528: 2005 Robust Analysis Method was used for calculating the Z score of External Quality Assessment cycles results. The performance of each laboratory was expressed in terms of Z score in accordance with the ISO 13528 standard and IUPAC Protocol.
RESULTS: The data collected from the Quality and External Quality Assessment were evaluated between 2012-2021, their positive effects on quality and accreditation were determined. When the External Quality Assessment cycles which were institutionally applied between 2015-2018 are examined, it is seen that all laboratories participating in the programs are 90-100% successful in “Coliform bacteria”, “Escherichia coli” and “Intestinal enterococci” parameters, and 80-90% successful in “Clostridium perfringens” and “Pseudomonas aeruginosa” parameters. After the quality studies, Public Health Laboratories accredited according to the TS EN ISO/IEC 17025 standard have also obtained successful Z scores in the External Quality Assessment programs. Thanks to these studies, it has been observed that the number of accredited parameters and the number of samples studied have increased to certain level in laboratories over the years.
DISCUSSION AND CONCLUSION: Public Health Laboratories have become laboratories that produce accurate results with internal and external control mechanisms by improving quality infrastructures and establishing quality assurance systems. As a result, it is seen that 19 L1 service type laboratory, which achieved successful results from the External Quality Assessment programs and proved themselves, are accredited in line with the relevant standards.