Koronavirüs hastalığı-19 risk faktörleri

Koronavirüs hastalığı (COVID-19) tüm dünyaya yayılmış ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından küresel bir salgın olarak ilan edilmiştir. Hastalık uluslararası sosyal ve ekonomik etkiye ve yüksek ölüm oranına neden olmuştur. Hastalığı kontrol altına almak ve önlemek için karantina ve aşılama önlemleri kullanılmıştır. COVID-19’a karşı farklı aşı türleri geliştirilmiş olup tedavisi için de yeni ilaç geliştirme çalışmaları sürdürülmektedir. Hastalığın şiddeti predispozan koşullara ve risk faktörlerine bağlı olarak değişebilmektedir. Hastalığın ortaya çıkışı ve klinik belirtilerin şiddeti ile ilişkili risk faktörlerini belirlemek için birçok çalışma yapılmış ve neticede farklı predispozan koşulların ve potansiyel risk faktörlerin ilişkili olduğu bildirilmiştir. Bu nedenle, bu makalede COVID-19 ile ilişkili risk faktörlerini belirlemek için yayınların incelemesi yapılmıştır. Yayın taraması, PubMed ve halka açık ön baskılarda gerçekleştirilmiştir. Literatür tarama sonuçları, yaş (>60 yaş), erkek cinsiyet, Siyah ve Hispanik ırk, obezite (vücut kütle indeksi >30), kronik akciğer, böbrek, karaciğer ve kalp hastalıkları, diyabet, immünsupresyon ve hipertansiyon gibi altta yatan komorbiditelerin, hastalığın oluşma riskini artıran ana faktörler olduğunu göstermiştir. Şiddetli akut solunum sendromu koronavirüs 2 (SARS-CoV-2) enfeksiyonuna bağlı ölüm oranının 41-60 yaş aralığındaki hastalarda, 18-40 yaş aralığındaki hastalardan yaklaşık 3 kat daha fazla olduğu bildirilmiştir. Aktif kanseri olan hastalar, şiddetli COVID-19 formu riski altında olarak tanımlanmaktadır. Hamile kadınlarda, hamile olmayan kadınlara göre hastalığın şiddetli formu daha yaygındır. Ayrıca, sigara içenlerin hiç sigara içmeyenlere göre yaklaşık iki kat daha fazla hastaneye yatış riski ve 6 kat daha yüksek ölüm riski bulunmaktadır. Başarılı bir kontrol programı oluşturmak için hastalık ile ilişkili potansiyel risk faktörlerinin belirlenmesi önemlidir. Bu nedenle, pandemilere karşı etkili halk sağlığı stratejilerini geliştirmek için risk değerlendirme araçlarının kullanılması önerilmektedir.

Coronavirus disease-19 risk factors

Coronavirus disease-19 (COVID-19) has spread around the world and declared as a global pandemic by the World Health Organization. The disease has caused international social and economic impact, and high mortality. Quarantine and vaccination measures were used to control and prevent the disease. Several different types of vaccines have been developed against COVID-19, and novel drugs for COVID-19 are currently under development. Severity of disease can change depend on the predisposing conditions and risk factors. Many studies have been carried out to identify risk factors associated with occurrence of the disease and severity of clinical manifestations, but different predisposing conditions and potential risk factors have been reported in these studies. Therefore, in this article review of studies was conducted to identify risk factors related to the COVID-19. The search was carried out in PubMed and publicly available preprints. Results of literature review showed that age (>60 years old), male gender, Black and Hispanic race, obesity (body mass index > 30), underlying comorbidities such as chronic lung, kidney, liver and heart diseases, diabetes, immunosuppression and hypertension are the major factors increase risk of disease occurrence. It has been reported that mortality rate due to SARS-CoV-2 infection was approximately 3 times higher in patients aged 41-60 years than in patients aged 18-40 years. Patients with active cancer are identified as at risk of severe form of COVID-19. Severe outcomes of the disease are more common in pregnant women than non-pregnant women. Furthermore, smokers have a nearly two times higher risk of hospitalisation and have a 6 times higher risk of mortality than never-smokers. To establish a successful control program, it is important to determine the potential risk factors associated with the disease. Therefore, it is recommended to use risk assessment tools to develop effective public health strategies against pandemics.